De eerste druk van de Statenbijbel

Een bezoekje aan het Utrechts Archief


De Statenbijbel van 1637 was een mijlpaal in de geschiedenis van de Nederlandse Bijbel. Of was het 1636? In alle beschikbare literatuur wordt 1637 vermeld als het jaar dat de eerste druk verscheen. Maar in het colofon van het Oude en het Nieuwe Testament staat onmiskenbaar het jaar 1636 afgedrukt. Zijn de geschiedenisboeken hier fout? Of toch niet?

Voldoende redenen om ons licht op te steken bij het Utrechts Archief in Nederland. Samen met de proefdrukken, autografen en correspondentiedocumenten, wordt hier achter slot en grendel de ‘heilige graal’ in optimale omstandigheden bewaard: de allereerste Statenbijbel die tijdens een feestelijke plechtigheid in 1637 officieel aangeboden werd aan de Staten-Generaal van de Verenigde Nederlanden. Deze kloeke folio-bijbel ontving een koninklijke uitvoering van paars fluweel, vergulde snede en dubbele sloten.

Op vrijdag, 26 mei gingen Marc Claeys en Rudi Beertens voor Biblia Neerlandica naar Utrecht. Zij werden hartelijk onthaald door Annelot Vijn (specialist digitaal collectiebeheer) en Alexander Roos (hoofd communicatie) die het Utrechts Archief vertegenwoordigden. En zoals de Nederlandse gastvrijheid het voorschrijft, ging de kennismaking en het oriëntatiegesprekje vooraf, gepaard met koffie en koek.

De volgende video is het resultaat van dit bezoek. Behalve antwoorden op bovenvermelde vragen kom je ook te weten waaraan je een echte eerste druk kan herkennen. Dat is namelijk niet zo vanzelfsprekend. Zelfs gespecialiseerde antiquariaten en veilinghuizen maken hierin nog steeds vergissingen. Daarnaast geeft deze reportage een toelichting over de Vlaamse inbreng in dit vertaalproject: een verrassend element in de geschiedenis van deze beroemde Hollandse Bijbel.

BEDANKT om de video na het bekijken een duimpje te geven. 👍🏻