Pieter Huys

In 1566 brachten Christoffel Plantijn en Philips Nuyts een roomse Bijbel uit naar de vertaling van Nicolaes van Winghe, ook wel de Leuvense Bijbel genoemd. Ondertussen begrepen beide Antwerpse uitgevers dat geografische kaarten de Bijbel aantrekkelijker maakten. De schilder-graveur Pieter Huys ontving van Plantijn de opdracht tot het ‘snijden op hout van twee kaarten voor den Vlaamschen Bijbel’. Enkele jaren daarvoor – in 1559 – verscheen in het Calvinistische Genève een Franse Bijbel waar voor het eerst vier Bijbelkaarten in opgenomen werden. Plantijn en Nuyts moeten met deze Bijbel bekend zijn geweest, want de kaartjes uit hun Bijbels zijn duidelijk kopieën van de Geneefse kaarten.

Uit de archieven van Plantijn blijkt dat Pieter Huys op 2 november 1565 de som van zeven gulden ontving voor twee Bijbelkaarten. Op 8 november werd hem nog eens zeven gulden uitbetaald voor twee kaarten over de reizen van Paulus. De eerste twee kaartjes werden opgenomen in de Vlaamse Bijbel van Plantijn/Nuyts. De kaarten werden niet los ingebonden, maar bij het boek Jozua tussen de Bijbeltekst afgedrukt.

De getoonde kaarten komen uit ‘Den Bibel’ uit 1566, door Philips Nuyts, ‘inde twee Oeuaers’ te Antwerpen.

1565 – WOESTIJNREIS

Kenmerken:

• Titel: Den vvech der kinderen van Israhel, van vvt Egypten tot int landt van Chanaan: ghelijck Num. XXXiiii beschreven is.
• Titel bovenaan buiten het kader.
• Afmetingen afdruk: 16 x 12 cm.
• De kaart geeft een presentatie de Sinaïwoestijn en de reis van Israël in de wildernis na de tocht door de Rode Zee. Verder de strijd tegen Amalek, de Sin-woestijn en de voorziening van manna en kwartels. Vervolgens Mozes die de Wet ontvangt, de gebeurtenissen rond het gouden kalf en de koperen slang.

1565 – VERDELING BELOOFDE LAND

Kenmerken:

• Titel: Het bedeylen des landts van Chanaan onder de kinderen van Israel, soo Moyses dat ghedeylt heeft den tvvee gheslachten ende een halve, ouer de Iordane aen de oostzyde: ende Iosua den anderen gheslachten, hervvaerts de Iordane.
• Titel linksboven in een cartouche, prachtig omlijst en versierd met engelenkopjes, een leeuwenkop (centraal onderaan) en de kop van een ram.
• Afmetingen afdruk: 16 x 11,5 cm.
• Presentatie: Het land Kanaän verdeeld onder de stammen van Israël. Ook de stam van Jozef krijgt een notering en niet alleen zijn zonen Efraïm en Manasse.
• De vier windrichtingen zijn buiten het kader afgedrukt: NOORDT (boven), OOST, SUYDT en WEST.